Shkencëtarët çekë gjejnë Thesarin shqiptar! Zbulohet liqeni termal nëntokësor në jug të Shqipërisë, më i madhi në botë

Një ekip shkencëtarësh çekë ka zbuluar në jug të Shqipërisë liqenin termal nëntokësor më të madh në botë, të cilin e kanë quajtur “Liqeni Neuron”. Emërtimi i liqenit është bërë nga fondacioni që financoi ekspeditën shkencore që çoi në këtë zbulim.

Brenda luginave të zonave kufitare malore midis Greqisë dhe Shqipërisë, shkencëtarët çekë kanë eksploruar për vite me radhë strukturat komplekse nëntokësore. Në rajonin e Vromonerit, në anën shqiptare të kufirit, ata zbuluan një sistem të gjerë shpellash në vitin 2021, të cilin më pas e eksploruan në detaje.

Sistemi përmbante burime të shumta nxehtësie që lëshonin kolona të larta avulli. Gjurmimi i burimit të avullit i çoi shkencëtarët drejt një humnerë mbi njëqind metra të thellë, të cilën e emërtuan “Atmos”. Në fund të kësaj humnerë ata zbuluan liqenin, i cili u konfirmua si liqeni termal nëntokësor më i madh i njohur deri më tani. Ai ka një gjatësi prej 138 metrash, një gjerësi prej 42 metrash dhe një perimetër prej 345 metrash, duke mbajtur 8,335 metra kub ujë të nxehtë. Për të krijuar një krahasim, madhësia e hapësirës së liqenit është trefishi i sallës kryesore të Teatrit Kombëtar në Pragë.

Hartëzimi i sistemit të shpellës dhe konfirmimi i këtij zbulimi kërkonte pajisje teknologjike të avancuara, të cilat u mundësuan nga Fondacioni Neuron. Organizata çeke e financimit shkencor mbështeti ekspeditën me gati një milion kurora (rreth 39 mijë euro), të siguruara nga donatorë privatë. Për këtë arsye, liqeni mori emrin “Neuron”, në nder të fondacionit që e bëri të mundur këtë eksplorim.

Richard Bouda, fotograf dhe speleolog, përshkroi procesin e zbulimit të liqenit, i cili pritet të tërheqë vëmendje të madhe në të ardhmen. “Gjatë eksplorimit fillestar, krijuam një hartë bazë me pajisjet që kishim në dispozicion. E dinim që kishim zbuluar diçka të jashtëzakonshme. Falë Fondacionit Neuron, mundëm të përdorim një skaner-celular LIDAR, i cili na lejon të masim të gjithë shpellën dhe zonën e liqenit. Po bashkëpunojmë gjithashtu me hidrologët për të studiuar pjesën nënujore të liqenit duke përdorur sonar, një sistem që identifikon objektet nën ujë përmes emetimit dhe matjes së kthimit të impulseve zanore”, shpjegoi ai.

Teknologjitë më të fundit u përdorën nga ekipi i shkencëtarëve çekë, duke përfshirë GeoSlam, një sistem skanimi 3D, i cili krijoi modele të sakta të shpellës. Procesi i formimit të kësaj shpelle është gjithashtu i pazakontë. Uji mineral i liqenit është i pasur me sulfur hidrogjeni, i cili, kur bie në kontakt me ajrin, oksidohet dhe prodhon acid sulfurik, duke e kthyer shkëmbin gëlqeror në gips të butë.

Puna e ekipit çek në Shqipëri do të ndihmojë në kuptimin më të thellë të këtij fenomeni të rrallë gjeologjik, si dhe në eksplorime dhe zbulime të mëtejshme. Sipas Boudas, ky zbulim mund të kontribuojë gjithashtu në mbrojtjen e zonës përreth. “Falë shkencëtarëve me të cilët punojmë, e dimë se burimet përreth furnizohen me ujë nga liqeni. Ky zbulim mund të ndihmojë në mbrojtjen e mjedisit dhe në një kuptim më të mirë të hidrologjisë së zonës, pasi ende nuk dihet saktësisht se si lidhen këto ujëra nëntokësore me sipërfaqen”, përfundoi ai.

A team of Czech scientists has discovered the world’s largest underground thermal lake in southern Albania, which they have named “Lake Neuron.” The lake was named by the foundation that funded the scientific expedition leading to this discovery.

Within the valleys of the mountainous border regions between Greece and Albania, Czech scientists have been exploring complex underground structures for years. In the Vromoneri region, on the Albanian side of the border, they discovered a vast cave system in 2021, which they later explored in detail.

The system contained multiple heat sources emitting high columns of steam. Tracing the source of the steam led the scientists to a chasm over one hundred meters deep, which they named “Atmos.” At the bottom of this chasm, they discovered the lake, which was confirmed as the largest known underground thermal lake to date. It measures 138 meters in length, 42 meters in width, and has a perimeter of 345 meters, holding 8,335 cubic meters of hot water. To create a comparison, the size of the lake’s space is three times that of the main hall of the National Theatre in Prague.

 “KORÇA BOOM”