Mungesa e heshtur: Pse mësuesit meshkuj po "zhduken" nga arsimi shqiptar

Një fenomen shqetësues po përhapet në sistemin arsimor shqiptar: mungesa drastike e mësuesve meshkuj. Në një sistem me mbi 30 mijë mësues aktivë, vetëm rreth 2 për qind janë meshkuj. Kjo shifër është veçanërisht e dukshme në arsimin fillor dhe të mesëm të ulët. Kjo ndarje gjinore nuk është rastësi, por rezultat i një sërë faktorësh që meritojnë analizë më të thelluar.

1. Përceptimi i profesioneve si "femërore"

Një nga arsyet kryesore është perceptimi shoqëror se mësuesia, sidomos në nivelet më të ulëta, është një profesion më i përshtatshëm për femrat. Djemtë orientohen më shpesh drejt profesioneve që lidhen me teknologjinë, ekonominë apo drejtësinë, ndërsa mësuesia shihet si një fushë që kërkon aftësi të lidhura me kujdesin dhe ndjeshmërinë, cilësi që tradicionalisht u atribuohen grave.

2. Të ardhurat dhe kushtet e punës

Mësuesia është një profesion me ndikim në shoqëri, por shpesh nuk ofron të ardhura të larta ose kushte pune tërheqëse, sidomos për të rinjtë që kanë pritshmëri të tjera nga karriera. Shumë meshkuj zgjedhin profesione që ofrojnë më shumë stabilitet financiar dhe mundësi për avancim të shpejtë.

3. Stereotipet gjinore dhe roli i mësuesit

Shoqëria shqiptare ende ndikohet nga stereotipe të forta gjinore. Roli i mësuesit, sidomos në arsimin fillor, shihet si një rol që kërkon durim, kujdes dhe përkujdesje emocionale – karakteristika që lidhen më shumë me femrat në perceptimin tradicional. Kjo bën që shumë meshkuj të ndihen të përjashtuar ose të papërshtatshëm për këtë profesion.

4. Mungesa e roleve frymëzuese për djemtë

Nëse në shkolla mungojnë figura mashkullore si mësues, edhe djemtë që rriten brenda këtij sistemi nuk do ta shohin këtë profesion si një rrugë natyrale për veten. Ata nuk kanë modele me të cilat të identifikohen dhe rrjedhimisht nuk frymëzohen për të ndjekur një rrugë në edukim.

5. Normat kulturore dhe pritshmëritë shoqërore

Në shumë raste, burrat ndihen të shtyrë drejt roleve që shoqëria i konsideron si më autoritare ose më të paguara. Mësuesia, në shumë raste, shihet si një profesion që nuk u jep burrave statusin apo autoritetin që pritet nga roli i tyre në familje apo komunitet. Kjo ndikon negativisht në zgjedhjet e tyre profesionale.

Statistikat që flasin vetë

Në arsimin parauniversitar në Shqipëri ka rreth 30 mijë mësues. Prej tyre, 70 deri në 75 për qind janë gra. Meshkujt përbëjnë vetëm 25 deri në 30 për qind të totalit, ndërsa në ciklin fillor, kjo përqindje bie në 2 deri në 3 për qind. Edhe në pozitat drejtuese dhe administrative, gratë janë më të përfaqësuara, si drejtore, koordinatore dhe inspektore.

Përfundim

Mungesa e mësuesve meshkuj në arsimin shqiptar nuk është një çështje që duhet anashkaluar. Ajo ndikon jo vetëm në barazinë gjinore në vendin e punës, por edhe në zhvillimin e plotë dhe të balancuar të nxënësve. Zgjidhja kërkon politika të qarta për të nxitur më shumë djem të ndjekin studimet në fushën e edukimit, përmirësim të kushteve të punës për mësuesit, dhe një rishikim të thellë të perceptimeve kulturore mbi rolet gjinore. Vetëm kështu mund të ndërtojmë një sistem arsimor që përfaqëson të gjithë dhe i shërben të gjithëve në mënyrë të barabartë.

“KORÇA BOOM”