Shqiptarët janë Ilirë: Një analizë me fakte Historike dhe Arkeologjike

Historia e popullit shqiptar është e pasur dhe e ndërlikuar, duke përfshirë shumë periudha dhe ngjarje që formësuan identitetin e tij të sotëm. Një nga debatet më të mëdha historike është se a janë shqiptarët pasardhës të ilirëve, një popull antik që banoi pjesën perëndimore të Ballkanit. Në këtë shkrim do të shqyrtojmë disa nga faktet historike dhe arkeologjike që mbështesin këtë tezë, duke argumentuar përse mund të arrihet në përfundimin se shqiptarët janë pasardhës të ilirëve.

1. Lidhja Gjeografike dhe Gjuha

Një nga argumentet më të forta për lidhjen e shqiptarëve me ilirët është gjeografia. Territori ku jetojnë shqiptarët sot, përfshirë Shqipërinë, Kosovën, dhe disa pjesë të Maqedonisë, Malit të Zi dhe Greqisë, ishte gjithashtu i banuar nga ilirët në antikitet. Kjo zonë ka pasur një kontinuitet të vazhdueshëm të banuarshmërisë që nga periudha e ilirëve deri në ditët e sotme, duke sugjeruar një lidhje të ngushtë midis ilirëve dhe popullsisë moderne shqiptare.

Për më tepër, gjuha shqipe është shumë e ngjashme me gjuhën ilire, dhe ndonëse nuk kemi shumë dëshmi të drejtpërdrejta të gjuhës ilire, shumë studiues besojnë se shqipja është një trashëgim e drejtpërdrejtë e asaj gjuhe. Ka disa fjalë dhe struktura gramatikore që janë të ngjashme mes shqipes dhe ilirishtes, çka forcon idenë e vazhdimësisë kulturore dhe gjuhësore.

2. Dëshmitë Arkeologjike

Dëshmitë arkeologjike janë një tjetër burim i rëndësishëm për të mbështetur lidhjen midis shqiptarëve dhe ilirëve. Gjetjet arkeologjike në Shqipëri dhe në rajonet përreth tregojnë një vazhdimësi të kulturës dhe traditave të lashta. Një shembull i qartë është qyteti antik i Epidamnit (tani Durrësi), një nga qendrat më të rëndësishme të ilirëve, që është gjithashtu një nga qytetet më të lashta të Shqipërisë. Po ashtu, gjetjet e pasura në vende si Butrinti, Apollonia, dhe Dodona tregojnë një lidhje të drejtpërdrejtë me civilizimin ilir.

Në Butrint, për shembull, janë zbuluar mbetje të tempujve dhe amfiteatrove që datojnë nga periudha ilire. Po ashtu, varrezat dhe objektet e tjera arkeologjike që janë gjetur në këto zona tregojnë vazhdimësinë e pranishmërisë ilire gjatë periudhave të ndryshme historike.

3. Kultura dhe Traditat Popullore

Në nivelin e kulturës dhe të traditave, shumë elemente të zakoneve dhe riteve të popullit shqiptar mund të gjurmohen në kohëra të lashta dhe janë të ngjashme me ato të ilirëve. Këto përfshijnë strukturat shoqërore, besimet dhe festimet tradicionale. Për shembull, festivali i Dita e Verës, që është ende një ngjarje e rëndësishme në Shqipëri, ka lidhje me adhurimin e natyrës dhe ritushe të lashta që mund të kenë origjinë ilire.

4. Faktet Historike dhe Tekstet Antike

Shumë historianë dhe shkrimtarë antikë, përfshirë Pseudo-Skylaks dhe Herodoti, kanë shkruar për popujt që banonin në territorin e sotëm shqiptar, duke i identifikuar ata si ilirë. Herodoti, për shembull, përmend fiset ilire dhe përshkruan zakonet e tyre. Po ashtu, autori romak Plini i Vogël e përmend popullin ilir në veprat e tij. Këto referenca historike janë një tjetër dëshmi e lidhjes midis shqiptarëve të sotëm dhe ilirëve.

5. Rezistenca dhe Vazhdimësia Kombëtare

Një argument tjetër që mbështet lidhjen e shqiptarëve me ilirët është rezistenca e popullit shqiptar ndaj pushtuesve të ndryshëm gjatë shekujve. Ilirët ishin të njohur për luftën dhe mbrojtjen e territoreve të tyre, dhe kjo traditë ka vazhduar gjatë historisë shqiptare, sidomos në periudhën e rezistencës ndaj Perandorisë Romake dhe më vonë ndaj osmanëve. Kjo vijueshmëri e luftës për pavarësi dhe mbrojtje të territoreve tregon një lidhje të fortë kulturore dhe historike midis shqiptarëve të sotëm dhe ilirëve.

Përfundim

Në përfundim, faktet historike, arkeologjike, gjuhësore dhe kulturore mbështesin idenë se shqiptarët janë pasardhës të ilirëve. Lidhjet e ngushta mes territoreve, gjuhës dhe kulturës, si dhe dëshmitë nga burime të ndryshme historike dhe shkencore, vërtetojnë se shqiptarët janë një popull që ka vazhduar traditat dhe kulturën ilire për mijëra vjet. Kjo e bën argumentin për lidhjen mes shqiptarëve dhe ilirëve një përfundim të arsyeshëm dhe të mbështetur në fakte të shumta.

5. Resistance and National Continuity

Another argument supporting the link between Albanians and Illyrians is the resistance of the Albanian people to various conquerors throughout the centuries. The Illyrians were known for their resistance and defense of their territories, and this tradition continued throughout Albanian history, especially during the resistance against the Roman Empire and later the Ottoman Empire. This continuity in the struggle for independence and the defense of territories demonstrates a strong cultural and historical bond between modern Albanians and the Illyrians.

Conclusion

In conclusion, historical, archaeological, linguistic, and cultural facts support the idea that Albanians are descendants of the Illyrians. The close connections between the territories, language, and culture, as well as evidence from various historical and scientific sources, make the argument for the link between Albanians and Illyrians a reasonable and well-supported conclusion. This long-standing continuity of traditions and civilization helps us understand the deep-rooted historical identity of the Albanian people.

 “KORÇA BOOM”