Nga harrimi te qendra e qytetit: Si Korça rikthen figurën e intelektualit të guximshëm

Në një ceremoni të veçantë në zemër të Korçës, në sheshin që mban emrin e tij, u vendos sot busti i Llazar Zai Fundos, një figurë e njohur e intelektualizmit dhe patriotizmit shqiptar. Ky moment shënon një rikthim të vonuar, por të rëndësishëm, të kujtesës publike ndaj një personaliteti që ka lënë gjurmë të thella në historinë dhe mendimin politik të vendit.

Llazar Zai Fundo është njohur si një nga intelektualët më të shquar të Korçës dhe të Shqipërisë, por edhe si një nga ata që guxuan të kundërshtonin ideologjinë e regjimit komunist. Ai u përball tragjikisht me pasojat e bindjeve dhe idealizmit të tij, duke u bërë viktimë e represionit të kohës. Historia e tij është një paralajmërim i fortë për rrezikun që paraqet mungesa e mendimit të lirë përballë autoritarizmit.

Historiani dhe profesori i njohur Aurel Plasari e cilësoi vendosjen e bustit një borxh historik të shlyer. Ai theksoi se ekzekutimi i Fundos nuk ishte një rast i rastësishëm, por një akt personal i Enver Hoxhës, i udhëhequr nga xhelozia dhe ndëshkimi ndaj atyre që guxonin të mendonin ndryshe. “Rasti i Fundos duhet të mbetet një paralajmërim për çdo kohë,” tha Plasari, “duke kujtuar se cenueshmëria e mendimit të lirë është gjithmonë një sfidë për shoqëritë që përballen me sundime autoritare.”

Kryetari i Bashkisë së Korçës, Sotiraq Filo, theksoi se vendosja e bustit u bë pas vendimeve të Këshillit Bashkiak për t’i dhënë figurës së Zai Fundos vendin e munguar në hapësirën publike. Ai rikujtoi se Fundo ishte ndër komunistët e parë shqiptarë, por edhe ndër të parët që u distancua nga ideologjia kur kuptoi realitetin represiv të Bashkimit Sovjetik. “Busti i Fundos nuk është vetëm një vlerësim historik, por edhe një thirrje për reflektim mbi rolin e mendimit të lirë dhe të integritetit intelektual,” shtoi Filo.

Vendosja e bustit është gjithashtu një përpjekje për të rikthyer në qendër të historisë qytetare figurat që u përballën me represionin dhe padrejtësitë e regjimit komunist. Ky akt simbolik synon të ndërgjegjësojë brezat e rinj mbi rëndësinë e qëndrimit të fortë ndaj padrejtësive dhe të kujdesit për ruajtjen e kujtesës historike.

Ceremonia pati praninë e qytetarëve, intelektualëve dhe përfaqësuesve të institucioneve lokale, duke shënuar një nga momentet më të rëndësishme kulturore dhe historike të vitit në Korçë. Në këtë mënyrë, Llazar Zai Fundo rikthehet në hapësirën publike si një simbol i guximit, integritetit dhe kërkimit për të vërtetën, duke lënë një mesazh të fuqishëm për të gjithë shqiptarët.

"KORCA BOOM"