Historia e ishullit të vogël që transformoi Shtetet e Bashkuara të Amerikës

Më 29 nëntor 1954, pas 62 vitesh aktivitet, Ellis Island qendra më e rëndësishme e kontrollit dhe pritjes së emigrantëve në New York mbylli përfundimisht dyert e saj. E inauguruar më 1 janar 1892, ajo u bë porta kryesore hyrëse për miliona njerëz që shpresonin të nisnin një jetë të re në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Emigrantja e parë që u regjistrua në ishull ishte Annie Moore, një e re irlandeze, e cila mbërriti së bashku me familjen e saj.

Gjatë periudhës së funksionimit, Ellis Island priti më shumë se 12 milionë emigrantë, duke arritur kulmin në vitin 1907, kur më shumë se një milion njerëz zbarkuan në brigjet amerikane. Megjithatë, rregullat e kontrollit ishin të rrepta: personat me të meta fizike, të verbrit, shurdhmemecët, dhe ata që vuanin nga sëmundje ngjitëse ose çrregullime të shëndetit mendor shpeshherë refuzoheshin. Për shumë njerëz, ky ishull ishte fillimi i ëndrrës amerikane; për të tjerë, ai përfaqësonte fundin e saj.

Gjatë Luftës së Parë dhe të Dytë Botërore, veprimtaria e qendrës u ndërpre përkohësisht për t’i shërbyer nevojave ushtarake të shtetit. Megjithatë, pas përfundimit të konflikteve, Ellis Island rifilloi sërish funksionin e vet si portë e emigracionit.

Ishulli, që ndodhet në veri të gjirit të New York-ut, nën hijen e Statujës së Lirisë, e fitoi famën e tij pikërisht nga miliona emigrantë që sollën me vete gjuhë, zakone, tradita dhe histori personale që ndihmuan në formësimin e identitetit kulturor amerikan. Ndikimi i tyre u ndje jo vetëm në New York, por në mbarë Shtetet e Bashkuara.

Edhe shqiptarët lanë gjurmët e tyre në këtë ishull. Ndër të parët që besohet se kaloi aty ishte korçari Kolë Kristofori, rreth vitit 1880, ndërsa numri i emigrantëve shqiptarë arriti kulmin në vitet ’30. Nëpërmjet Ellis Island kanë kaluar gjithashtu personalitete të rëndësishme të Rilindjes Kombëtare, si Fan S. Noli dhe Faik Konica, të cilët më vonë do të luanin role kyçe në historinë politike e kulturore të Shqipërisë. Emigranti i fundit që u largua nga ishulli ishte norvegjezi Arne Pettersen.

Pas mbylljes, Ellis Island mbeti në heshtje deri në vitin 1990, kur u restaurua dhe u shndërrua në Muzeun Kombëtar të Emigracionit, një memorial i gjallë i historisë së emigracionit amerikan dhe i shpresave të miliona njerëzve që kaluan pragun e tij për të ndërtuar një të ardhme më të mirë.

"KORCA BOOM"